Bu hizmetler kapsamında korunmaya muhtaç çocuk statüsünde olan 0-12 yaş arası çocuklara çeşitli il ve ilçelerde bulunan çocuk yuvalarında bakım ve eğitim hizmeti verilmektedir.
Korunmaya Muhtaç Çocuk; beden, ruh ve ahlak gelişimleri veya şahsi güvenlikleri tehlikede olup ana veya babası tarafından ihmal edilip, fuhuş, dilencilik, alkollü içkileri veya uyuşturucuları kullanma gibi her türlü sosyal tehlike ve kötü alışkanlıklara karşı savunmasız bırakılan, anne- babası olmayan, anne veya babası olmayan, anne ve veya babası tarafından terk edilen çocuktur.
İşte bu çocukların ev ortamına en yakın ortamlarda bakımları yapılmakta bunun yanında eğitim, öğretim faaliyetleri, hayata hazırlama, meslek edindirme, toplumsallaşma yönünde rehberlik çalışmaları, tiyatro, sineme, konser, müzik gibi sanatsal etkinlikler, sportif faaliyetlerde de gelişimleri desteklenmektedir.
Yuvada kalan çocukların her türlü sağlık takip tedavi ve kontrolleri ilgili sağlık personeli tarafından yapılmaktadır. Koruyucu sağlık önlemleri çocuklara öğretilmekte, çalışanlarca da gerekli önlemler alınmaktadır.
Çocukların yoksun oldukları sevgi ve şefkat çatımız altında verilmektedir. Olumsuz davranış ve alışkanlıkları iyi ve doğru davranışlara yönlendirmekte, ahlaki ve geleneksel değerlerimiz de öğretilmektedir.
Ancak; çocuk hakları beyannamesi "Her çocuk kendi anne ve babası yanında büyüme hakkına sahiptir" der. Bu cümleden hareketle ekonomik nedenlerle çocuklarına bakamayan ebeveynlere yapılan ayni-nakdi yardım hizmeti gereği aile maddi yönden desteklenmekte ve çocuk ailesi yanına verilmektedir.
Diğer çocuklar içinde 'Koruyucu Aile ve Evlat Edinme' hizmet modelleri kapsamında gerekli çalışmalar yapılarak, koşulları uygun olan çocuklar bu hizmetten yararlandırılmaktadır. Bu sosyal hizmet modellerinin yanı sıra; çocuklarımızın toplumdan kopmaması, ihtiyacı olan ilgi, sevgi ve şefkati kendine bakan personelin yanı sıra gönüllülerin de vermesinin gerekli olduğu bir gerçektir.
Çocuk Esirgeme Kurumu tarafından yürütülen sosyal hizmete bu işe gönlünü vermiş kişilerin de katılımı hizmeti zenginleştirmektedir. Çünkü yuvalardaki çocukların asıl ihtiyacı sevgi ve şefkattir. Maddi ihtiyaçları ne kadar mükemmel karşılanırsa da çocukların manevi ihtiyacını karşılama en zor iştir. Kurumda gönüllü çalışmalar il ve ilçe Sosyal Hizmetler Müdürlükleri ile Bağlı Sosyal Hizmetler Kuruluş Müdürlüklerinde Gönüllülerin Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik kapsamında yürütülmektedir.
1. Şahsi olarak kuruluşta gönüllü çalışmalara katılmak isteyen kişiler kuruluş müdürlüğü ve sosyal servise şahsen ve dilekçe ile, gönüllü çalışma yapmak isteyen sivil toplum örgütleri ve kuruluşlar yapacakları çalışmanın kapsamlı bir açılımı ile il Müdürlüğüne başvuruda bulunabilir.
2. Gönüllü anne olarak çalışmak isteyen kişilerle yapılan görüşme ve değerlendirme sonucunda 2-3 hafta sürecek deneme süreci başlatılır. Bu süre içerisinde gönüllünün grup içerisindeki yaklaşımları, çocuklarla iletişimleri ve çalışma sürecine uyumu sosyal servis ve grup sorumluları tarafından takip edilir. Gönüllü bu süreci tamamlamış ise resmi olarak gönüllümüz olabilmesi için gerekli olan ikametgah belgesi, savcılık kağıdı, sağlık raporu ve 2 adet resim kendisinden istenir ve gönüllü bilgi formu doldurulur. Sonrasında her geldiğinde yanında taşıyacağı ve gönüllülüğünün iptali durumunda kuruluşa teslim etmesi gereken Gönüllü Kimlik Kartı kişiye verilir. Mevzuat gereği gönüllülerin uyması gereken bir takım sorumlulukları vardır ve bu sorumluluklar görüşmeler sırasında kendisine bildirilmiştir. Kişiye sözlü olarak verilen bu bilgiler gönüllü çalışmalarında karşılaşılan sorunlar nedeniyle bir sözleşme şekline getirilmiştir ve gönüllü ile birlikte imzalanır.
3. Gönüllü anne sözleşmesinde; kimlik kartlarının kullanılması, çocuklara elden bir şeker dahi verilmemesi gerektiği, çocukların yaşantıları ile ilgili bilgi istememeleri, kuruluş düzen ve tertibine direk müdahale edilmemesi, yapacakları çalışmaları grup planına paralel yürütmeleri, grupta bulunan her çocukla iletiş kurmaları, kendilerine ayrılan saatlerde gelmeleri, kamusal alanlarda uyulması gereken sorumluluklara uymaları, çocuklara yönelik resim, kamera çekimi yapamayacakları, her çocuk evlat edinme ve koruyucu aileye verilmeye uygun olmadığından böyle bir seçim yapamayacakları gibi birçok konu detaylı bir şekilde ele alınmıştır.
4. Sözleşmeye eklenen her madde çocukların günlük yaşamlarındaki düzeni sağlamak, kuruluş işleyişinde aksaklıklara yer vermemek, çocukların psiko-sosyal gelişimlerini sekteye uğratmamak ve onların özel hayatlarına verdiğimiz önem ve hassasiyetten kaynaklanmaktadır.
5. Gönüllü annenin geliş amacı çocukların aile eksikliğini tamamlamaksa bunun en doğru şekilde yapılmasını sağlamakta bizlerin sorumluluğu ve amacıdır. Bu nedenden dolayı bazen söylediklerimiz yanlış anlaşılsa da bizlerle çalışmaya başlayınca bunların gereklilikleri ve zorunluluğu gönüllü kişiler tarafından da görülmektedir.
6. Gönüllülerin kendilerine ayrılan günlerde sabahtan en az iki saat olmak üzere haftada birgün kurumda gönüllü olarak bulunur. Her grupta bir gönüllü bulunur ve o gönüllü gruptaki tüm çocuklarla iletişim halindedir. 3-6 yaş grubunun gelişim özelliklerinden dolayı kişilerin bire bir ilişkisi onların psiko-sosyal gelişimlerinde olumsuz etkiler oluşturmaktadır. Bu nedenle gönüllüler çocuklarla birebir değil tüm gruptaki çocuklarla ilgilenir. Bu durum 7-12 yaş çocuk yuvalarında ve yetiştirme yurtlarında birebir iletişim şeklinde olabilir ve hiç ev ortamına gidemeyen çocuklar hafta sonu, tatil günlerinde gönüllü ailesinin yanında da kalabilmektedir. Yine büyük yaş grubu yuvalarda gönüllülerin çalışma saatleri çocukların okul durumlarına göre ayarlanır.
Gruba girene kadar gönüllülerin kendilerine birçok konu ile ilgili bilgi verilse de; deneme sürecinde gönüllü çocuğa nasıl yaklaşacağını sınırları, grubun ve çocukların yaşam düzeni hakkında bilgi edindikten sonra rahatlar ve grup içerisinde çocukların ihtiyaçlarına yönelik gerekli desteği sağlar.
Çocukların banyolarına, kahvaltısına, temizliğine yardım ettiği gibi onların oyun arkadaşı olarak oyunlarına da destek sağlar ve onları yönlendirir. Uygulanan eğitim programlarında çocuklara destek olur. Çocuklar için sosyal etkinlikler ayarlar. Eğer gönüllü profesyonel bir çalışma ile başvurmuşsa çalışmaları ona yönelik olarak düzenlenir. Bu yönde resim, müzik, dans, halk oyunları eğitimlerinde çocuklara destek sağlarlar.
Gönüllü çalışmalarını yürütürken sosyal servisle iletişim halindedir. Kuruluşa geliş ve gidişlerinde sosyal servis ile görüşür ve kendisi için düzenlenen imza çizelgesini imzalar. Gelemeyeceği günleri sosyal servise bildirir. Uzun süre devam etmeyen veya çalışmalarında problem yaşanan gönüllü sözlü ve yazılı olarak ikaz edilir, sorun devam ettiği taktirde sözleşme iptal edilerek gönüllülüğüne son verilir.
Gönüllü anneliği iptal edilen kişinin Gönüllü Kimlik Kartını teslim etmesi gerekir. Gönüllü annelerin motivasyonu ve desteklerinin devamının sağlanabilmesi amacıyla uzun süre devam eden gönüllülere Teşekkür Belgesi Düzenlenerek verilir ve bu toplantılara diğer tüm gönüllüler de davet edilerek onların birbirini tanıması ve deneyimlerini birbirlerine aktarmaları sağlanır.
Genel olarak gönüllü portföyüne baktığımızda; ev hanımı, emekli, çalışan veya öğrenci bayanlar görülmektedir. Gönüllü anne olarak çalışma sistemi kuruluşların yaş gruplarına göre farklılıklar gösterse de amaç hepsinde aynıdır. Çocuklara ihtiyaç duydukları sevgiyi vermek ve onların yaşantısında bir basamak teşkil etmektir.
Gönüllü çalışmaları yukarıda belirttiğimiz esaslar dahilinde yürütülmektedir. Ancak yukarıdaki koşullarda gönüllülük hizmetini yürütecek zamanı veya imkanı olmayan kişilerde gönüllü olabilir. Çocuk Esirgeme Kurumuna müracaat eden her kişi kendi koşullarına göre yönlendirilip planlama yapılabilir.
Çocukların sevgi ve şefkat ihtiyacı olduğu kadar sosyal ve kültürel ihtiyaçları da bulunmaktadır. Bu kapsamda çocukların tiyatro, sinema, gezi, piknik gibi ihtiyaçları da talep eden gönüllülerimizce karşılanmaktadır. Yaz kampı ve deniz ihtiyaçları, doğum günü partileri çocukların yemeğe, eğlence parklarına götürülmeleri, spor salonlarından, özel hastanelerden yararlanmaları da gönüllülerin desteği ile sağlanmaktadır.
Başka bir gönüllü anne desteği de çocukların maddi ihtiyaçlarının karşılanmasıdır.
Çocukların giyim, kırtasiye vb. ihtiyaçları, yuvadaki mekanlarının daha uygun hale getirilmesi için gerekli ihtiyaçlar (nevresim, halı, oyuncak, oyun salonu vb.) da gönüllülerin desteği ile sağlanmaktadır. Çocukların hayatlarına ve sevgi dünyalarına yaptığımız her destek onların gelecekte daha doğru, daha başarılı, kendi ayakları üzerinde durmalarına destek sağlayıcı ve daha iyi ahlaklı insan olmalarını sağlayan birer basamak olacaktır. Bu nedenlerle gönüllü çalışmanın mutlaka kuruluş idaresi ve sosyal servis tarafından eşgüdümlü olarak yürütülmesi gerekmektedir.
