Biz yetişkinler duygularımızı, düşüncelerimizi ifade etmek için kelimelerimizi kullanırız. Kendimizi ifade etmek istediğimiz durumlarda söylenmesi gereken kelimeleri bulmamız genellikle zor olmaz Çocukların dünyasında ise duygu ve düşüncelerine karşılık gelen ifade aracı oyundur.
Çocuk dünyasını oyunla şekillendirir. Oyun içerisinde kendisini bulur ve biz yetişkinler her ne kadar bunu farkına varmakta zorlansak da çocuklar oyun oynarken yetişkin hayatın provasını yaparlar.
Çocuk her dönemde özgürce oyun oynamalıdır. “Artık okullar açıldı. Oyun zamanı değil! Bırak şu oyunu hemen ödevlerinin başına!” gibi ezberci ebeveyn tutumları çocukta okula ve öğretmene karşı antipati oluşturmaktan başka bir işe yaramaz. Bunun yerine hayatı oyuna katarak çocuğa sorumluluk duygusunu aşılamak ebeveynin çocuğa verebileceği en değerli kazanımdır.
Ödeviyle ilgili merak uyandıran bir sohbet ortamı oluşturmak, bilmediği bir konuyu birlikte araştırıp bunu yeni bir maceraya dönüştürmek, çocuğun ders yaparken hayal dünyasını zenginleştirecek bir ortam hazırlamak, ödev sonrası eğlenceli bir etkinlik planlamak gibi faaliyetlerle çocuğa sorumluluk duygusunu aşılamak ve bunu büyük bir keyifle kabul etmesini sağlamak mümkündür.
Çocuklar Sorumluluğa Hazır
“Dur sen taşıma onu dökersin. Üstünü giyemezsin sen ben giydiririm. Koşma düşersin. Kaldır o boyaları etrafı batıracaksın. “Hepimizin hayatına bir yerlerden tanıdık gelen bu cümleler muhtemelen çocukluğumuzdan kalma kötü bir zihin mirası olarak içimizde yer etmiştir. Bazen istemesek de bu döngüyü devam ettirir ve çocuğumuza sürekli “yapma, etme” derken buluruz kendimizi.
Çocuğu belirli sınırlar dahilinde ve kendisine zarar vermemesi koşuluyla yapmak istediklerinde kontrollü bir özgürlük vererek onu hayata güvenle hazırlayabiliriz. Bugün çatal kaşık kullanırken yemeği yere dökmesi yarının kendi başına yemek yiyebilecek ve siz başında olmasanız da karnını doyurabilecek seviyeye gelebileceğinin göstergesidir.
Çocuk bu sürece zaten hazır olduğunu belli eder. Burada problem olan ebeveynlerin yerli yersiz telaşlarla çocuğa hiçbir öğretici nitelik taşımayan müdahalelerde bulunmasıdır. Her yere döktüğünde siz yedirirseniz bu süreç uzayacak ve ebeveyn çocuk çatışmaları kaçınılmaz olacaktır. Boyayla çizilen duvarlar yeniden boyanabilir, halılar yıkanabilir, boya olmuş kıyafetler değişebilir ama bugün etrafı batırdı diye boyaları elinden aldığınız çocuğun sadece boyalarını değil hayal dünyasını da elinden almış olursunuz.
Muhtemelen o çocuk okul çağında resim yapmaktan nefret edecek ve duygularını, düşüncelerini, gördüklerini resme dökebilme hevesi kaybolacaktır. Oysa renkler çocukların dünyasını ayna gibi yansıtır. Bugün çocukların çizdiği resimleri analiz edebilmek ve çocuğun dünyasını daha iyi görebilmek için çocuk gelişim uzmanlarına, rehberlik öğretmenlerine ve anne babalara resim analizi eğitimi verilebilmektedir. Ve bir çocuğun dünyası, hayatının ilk yılları evde başladığı için bu eğitimi ilk alması gereken kişiler ebeveynlerdir.
Çocuklar zamanı geldiğinde sorumluluk almaya hazır olduklarını belli ederler. 18. aydan itibaren annesinin ev işlerini taklit eden çocuk artık ev içerisinde benlik kazanabilme ve fark edilebilme çabası içerisindedir. Bu daha erken aylarda da başlayabilir. Ebeveynlerin en önemli sorumluluğu sadece koruma iç güdülerini kontrolsüzce çocuk üzerinde uygulamak değil, onu fark edebilmek, sevdiği şeyleri yapmasına izin vermek ve onu desteklemektir.
