Genellikle dil eksikliklerinin eşlik ettiği bir öğrenme bozukluğudur. Erken gelişmiş okuma çok iyi bir şey gibi görünse de hiperleksi, özellikle çocuk konuşma becerilerini geciktirdiğinde otizm benzeri veya otizm sendromunun bir işareti olabilir.

Hiperleksi nedir?

Çok küçük çocuklarda ileri okuma becerilerinin varlığı hiperleksinin tanımıdır . Hiperleksi, çok küçük yaştaki küçük çocuklarda beklenmedik ve erken okuma becerileri ve yetenekleridir. Hiperleksili çocuklar da diğer çocuklar gibi normal sözlü dili anlamakta ve kullanmakta önemli bir zorluk yaşarlar. Hiperleksi sendromlu çocuklar da sosyal etkileşimlerde önemli zorluklar yaşayabilir.

Hiperleksi Türleri

1. Hiperleksi I

Bu nispeten nadir olmasına rağmen, Hiperleksi I, sıradan çocukların çok erken bir aşamada okuma yeteneğine sahip oldukları zaman teşhis edilir. Bu, anaokuluna girdiklerinde yedinci sınıf düzeyinde okuma becerisine sahip olacakları anlamına gelir.

2. Hiperleksi II

Çocuklar rakamlar ve harfler takıntılı olmaları Hiperleksi 2 olarak sınıflandırılır. Bu belirtiyi gösteren çocukların oyuncaklar yerine manyetik harf ve rakam tabletlerini yatağa götürmeleri muhtemeldir. Ayrıca doğum günlerini, plaka numaralarını, GPS benzeri yol tariflerini veya güneş sistemini ezberleme konusunda takıntılı olabilirler.

Bu çocuklar ayrıca, göz temasından kaçınma, izolasyon, dikkat çekmede veya dikkat çekmede ters olma gibi birkaç başka otizm belirtisi gösterebilirler ve ayrıca diğer herhangi bir duyusal aşırı yüklenme biçimine karşı duyarlı olabilirler. Ayrıca çok erken okumaları da muhtemeldir.

3. Hiperleksi III

Hiperleksi 3 olan çocuklar da çok erken ve kısa bir süre içinde okurlar. Genellikle kaybolan otistik semptomlar göstermeleri muhtemeldir. Diğer Hyperlexia tip-3 semptomları, filmler veya müzik için etkileyici bir hafızayı içerir ve okurken, sözlü dil bir süre gecikebilirken anlama çok dikkat çekici olabilir. Dahası, göz temasını sürdürme, ilgi gösterme ve arama konusunda hiçbir sorunları yoktur ve özellikle yetişkinlerin yanında sosyal olarak rahat olacaklardır.

Hiperleksinin Nedenleri

Çocuklarda hiperleksinin nedenleri halen bilinmemekle birlikte birçok çalışma ve araştırma yapılmıştır. Bazı araştırmacılar, çok genç yaştaki hiperleksinin nedeninin kasıtlı veya takıntılı okuma uygulamalarının sonucu olduğu düşünülmektedir. Örneğin:

• Belirli kitaplara ve alfabelere çok bağlı olmak ve onları her gün, sürekli okumak.

• Diğer iletişim biçimleri pahasına çok zorlayıcı okuyucular haline gelmek.

• Sayı ve harf bloklarına takıntılı ilgi duymak.

• Otoparklardaki plakalardan sayı ve harfleri okumak.

• Çevrelerinde gördükleri her baskıyı okumak (ör. Kitaplar, kılavuzlar, işaretler ve bildirimler).

Hiperleksinin Belirtileri

Çocuklarınızda fark edebileceğiniz birkaç başka hiperleksi belirtisi vardır ve bunlardan birkaçı otizme benzer:

• "Ne", "Kim", "Nerede", "Neden" ve "ne zaman" gibi sorularını yanıtlamada zorluk.

• Haritalara, harflere, sayılara veya diğer görsel modellere aşırı hayranlık.

• Cümlelerin anlamını anlamadan cümle yapısını veya cümleleri ezberlemek.

• Yakındaki bir kişi tarafından konuşulan kelimelerin anlamsız tekrarı, genellikle sadece konuşmayı öğrenen bir çocuk tarafından yapılır.

• Sosyal olmayan veya garip sosyal beceriler.

• Bir sohbeti nadiren başlatmak veya sürdürmek.

• Ebeveynler veya diğer yakın yetişkinler de dahil olmak üzere etraftaki insanlarla etkileşimde zorluk.

• Monotonluğa olan yoğun ihtiyaç nedeniyle geçişlerle baş etmede zorluk.

• Tekdüzelik için aşırı ihtiyaç ve rutinleri veya ritüel davranışları sürdürme.

• Çok sıra dışı veya özel korkular.

• Sadece somut ve çok lafzi terimlerle düşünmek ve soyut kavramlarla ilgili zorluk.

• Hassas duyusal yetenekler.

• Seçici dinleme becerileri ve çoğu insana sağır göründükleri bir noktaya gelebilir.

• Güçlü görsel ve işitsel hafıza becerileri.

• Sallanma, yukarı ve aşağı zıplama, el çırpma veya kanat çırpma gibi kendini uyarıcı davranışlar.

• Yaklaşık 18-24 aya kadar normal bir gelişme veya büyüme ve ardından bir gerileme.

Hiperleksiden Etkilenen Bir Çocuğun Okuma ve İletişim Becerileri

Hiperleksi, sayılara veya harflere olan aşırı hayranlık ve gelişmiş okuma becerisi ile karakterizedir. Hiperleksik çocukların o yaşta beklenenin çok ötesinde okuma becerileri vardır. Bu çocuklar çok küçük yaşta, hatta iki yaşından itibaren ve hatta herhangi bir okuma talimatı olmadan okumaya başlayabilirler.

Hiperleksili çocukların inanılmaz işitsel ve görsel hafızaları vardır ve ayrıca işittikleri ve gördükleri her şeyi çaba harcamadan hatırlayabilirler. Genellikle ekolali de gösterirler ve yine de bu istisnai hafıza dili anlamaya veya konuşmaya yardımcı olmaz. Aşırı okuma becerilerine sahip olmalarına rağmen, sınırlı iletişim ve kelime dağarcığı zorlukları vardır.

Hiperleksi olan çocuklar, diğer çocukların yaptığı gibi konuşmayı öğrenmezler. Çoğu çocuk, sesleri dinleyerek ve kelimelerinin anlamını anlarken bunları nasıl yapacaklarını öğrenerek dil becerilerini geliştirir. Çocuklar daha sonra normalde tam kelimeleri ve cümleleri kullanmaya başlarlar. Ancak hiperleksili çocuklar çok farklı bir şekilde konuşmayı öğrenirler. Kitaplardan, filmlerden ve televizyondan cümleleri, cümleleri ve hatta tüm konuşmaları ezberleyebilirler.

Hiperleksik çocuklar nadiren etkileşimli sohbetlere katılır veya sohbet başlatır. Zihnindekileri ifade etmek, orijinal ifadeler yaratmak için, çocuk daha önce ezberlediklerini, hiperleksik çocukların yapmayı gerçekten zor buldukları şeyleri inceleyebilmeli.

Hiperleksi ve Otizm Arasındaki Fark

Hiperleksi ve Otizm aynı değildir, ancak bu koşullar birçok örtüşen özellik ve karaktere sahiptir ve birçok çocuğa her ikisi birlikte teşhis edilir. İki koşul arasındaki temel fark, erken gelişmiş kendi kendine öğretilen okuma yeteneğidir.

Otizm, iletişim güçlüğü ve davranış sorunları ile karakterize bir gelişimsel bozukluktur. Bazen otistik çocuklar, öğrenmenin bir veya daha fazla belirli yönlerinde ortalamanın üzerinde yetenekler gösterebilir.