Uzmanlara göre çoğu zaman bu sorunun altında ciddi sorunlar yatmasa da göz ardı etmemek gerekir.
Çocuklar belirli yaşlarda yemek seçebilir veya diğer yaşıtlarına göre daha az beslenebilir. Bu gibi durumlarda telaşlanmaya gerek yoktur. Bir diğer anlamda, çocuklarda iştahsızlık çocuğun sağlıksız olduğu anlamına gelmez. Ancak ebeveynler her ihtimali göz önünde bulundurmalı ve mutlaka bir doktora başvurmalıdırlar. Çocuklarda iştahsızlığın çözümü için öncelikle bu sorunun nedenlerine inmek ve bu doğrultuda çözüm bulmak gerekir.
Çocuklarda İştahsızlık
Çocukların yeterli miktarda gıda tüketmemesi sorunu, iştah kaybı olarak nitelendirilir. Çocuklarda iştahsızlık sorunun en büyük nedeni psikolojik etkenlerdir. Söz konusu bu psikolojik etkenlerin başında aile faktörü gelir. Huzursuz bir aile ortamında büyüyen çocuklar iştahsızlık sorunu ile baş etmek zorunda kalırlar.
Beslenme sorunu olan çocuklar 6 ana kategoride sınıflandırılırlar;
- • İştahsızlık sorunu abartılan çocuk,
- • Yemek seçen çocuk,
- • Aşırı hareketli ve iştahsız çocuk,
- • Herhangi bir hastalık nedeniyle iştahsız çocuk,
- • Yemek yemekten korkan çocuk,
- • İçe kapanık ve iştahsız çocuk.
Yemek seçen çocuklar genellikle her yemeği yemezler ve belirli yiyecekleri yemekten kaçınırlar. İstemedikleri yiyecekler zorla yedirilmek istendiğinde ise aşırı tepki verir ve agresif davranışlar sergilerler. Bu nedenle, bu tip çocuklar zorlanmamalı, yemek yemeğe teşvik edilmelidir. Yemek istemedikleri besinler sevdikleri yiyeceklerle birlikte değişik şekillerde denenmelidir.
İştahsız olduğu varsayılan çocuklar ise aslında kendi ihtiyaçları doğrultusunda yemek yiyen çocuklardır. Bu tip çocuklar çoğu zaman diğer çocuklarla kıyaslanır ve bu bağlamda değerlendirilirler. Ancak işin aslı bu çocukların kendilerine yetecek kadar beslendikleridir.
İştahsız ve bir o kadar da hareketli olan çocuklar ise yemek yemeği sevmezler ve sadece ihtiyaç duyduklarında yemek yerler. Tek istekleri oynamak olan bu çocuklar yemeği bir an önce bitirmek isterler. Yemek yemeği zaman kaybı ve sıkıcı bir süreç olarak görürler. Bu nedenle bu tip çocukların yemek yeme saatleri daha eğlenceli hale getirilmelidir.
Yemekten korkan çocuklar ise genellikle zorla yemek yedirilen çocuklardır. Bu çocuklar yemeğe karşı direnir ve çoğu zaman ağlayarak tepki verirler. Hatta yemek sırasında zorla ağızlarını açmazlar. Bunun nedeni daha önce ebeveynlerin yemek sırasında gösterdikleri baskın tavırlardır. Bir travma olarak nitelendirilen yemekten korkma durumunu aşamalı olarak atlatmak gerekir.
Hastalıktan nedeniyle yemek istemeyen çocuklarda ise doğal olarak hastalığın tedavi edilmesi ile iştahsızlık ortadan kalkar. Son olarak iştahsız ve aynı zamanda içe kapanık çocuklar çoğu zaman evde şiddet gören veya anne babası ayrılmış çocuklardır. Kendisine bakmakla yükümlü olan ebeveynlerden yeterli ilgiyi ve sevgiyi görmezler. Bu nedenle zamanla içe kapanık hareketler sergilerler. Bu çocuklar hazırlanan yemekler, yemeğin hazırlanma prosedürü ve beslenme saatleri de iştah etkileyen faktörler arasına girer.
Çocuklarda İştahsızlığın Nedenleri
Çocuklarda iştahsızlık sorunun başlıca nedeni psikolojik faktörlerdir. Aynı zamanda çocukların açlık hissetmemesinin altında nörolojik sorunlar da yatabilir. Bu gibi durumlarda çocuklar açlık hissetmez ve sonuç olarak beyine açlık ile ilgili herhangi bir uyarı verilmez. Buna ek olarak ağız, mide ve bağırsak hastalıklarına sahip olan çocuklarda da iştahsızlık sorunu görülebilir. Örnek verecek olursak ağız içerisinde bulunan yaralar, yemek borusunda yaralar, yemek borusunun düzenli bir şekilde çalışmaması çocuklarda iştahsızlığın nedenleri arasında yer alır.
Yemek borusu sorunları çocuklarda iştahsızlığa neden olmaktadır. Örneğin, gıdanın yemek borusundan geçerken yanma hissi vermesi, ağrı, yemek borusuna sık sık kaçan gıdalar çocukları yemekten soğutur. Aynı zamanda mide ve bağırsaklarda sorunlar, şişkinlik hissi, bağırsaklarda darlık da iştahsızlık nedenleri arasında yerini alır. Ayrıca çeşitli enfeksiyonlar da iştah kaybına getirir. Son olarak kalp ve akciğer hastalıkları çocuklarda iştahsızlık nedenleri arasında bulunmaktadır.
Kanser ve romatolojik hastalıklar da çocuklarda iştahsızlık nedenlerinden biridir. Bunun yanı sıra bazı özel duygular da iştah kaybı ile sonuçlanır. Örneğin, yemekten tat almama, hoşlanmama, yemek yerken zevk almama gibi. Tüm bunlardan dolayı iştahsızlık ortaya çıkmaktadır.
İştahsızlık genellikle 2 – 4 yaş arası çocuklarda doğal bir durumdur. Bu yaş aralığında bulunan çocukların sadece %1’de görülen iştahsızlık gerçek iştahsızlıktır. Geriye kalan bölümünde ise geçici iştahsızlık söz konusudur. Yani çocuklar bu yaş aralığını atlattıktan sonra normal gıdalanmaya devam ederler ve bir daha iştahsızlık sorunu görülmez. Bir diğer anlamda, çocuklarda iştahsızlık çoğu zaman hastalıklarla ilişkili olmaz.
Bir Davranış Bozukluğu Olarak İştahsızlık
İştahsızlık bir davranış bozukluğu olarak karşımıza çıkar. Genellikle 2 – 4 yaş arası çocuklarda görülür. Genellikle bir davranış problemi olarak nitelendirilir. Bu nedenle iştahsızlık sorunu görülen çocuklara karşı ailelerin yaklaşımı da önemlidir. Davranış problemi olarak görülmesinin temel sebebi çoğu çocuğun beslenme sırasında yemekle birlikte sıvı tüketimidir. Bu noktada ailelerin daha dikkatli davranması gerekir.
Yemekle birlikte sıvı tüketimiyle birlikte abur cubur, fast food gibi besinlerin de sık sık tüketilmesi normal ev yemeklerine olan ilgiyi azaltmaktadır. Bu besin gruplarının tüketilmesi halinde normal öğünlere midede yeterli yer kalmamaktadır. Bu nedenle öğünler arasında abur cubur tüketimi azaltılmalı veya tamamen ortadan kaldırılmalıdır. Bir diğer husus ise yemek yeme süresinin uzun tutulmamasıdır. Saatlerce yemek masasında oturmak çocukların bu sürede sıkılmasına ve yemeğe karşı ilgisinin azalmasına neden olur.
İştahsız Çocuklara Yaklaşım Şekli Nasıl Olmalıdır?
Çocuklarda iştahsızlık sorunun çözümü aslında çok basit uygulamalardan geçer. Bu hususta en büyük görev tabii ki ebeveynlere düşmektedir. Ebeveynler öncelikle çocukların yemek istemedikleri besinleri onlara zorla yedirmemelidir. Bu besinleri cazip bir sunum ile ara ara vermek gerekir. Çocukların porsiyonları büyükleri gibi değildir. Mide kapasiteleri küçük olduğu için çocuklar çoğu zaman daha az beslenirler.
Çocukların beslenme şeklinin başka çocuklarla kıyaslanması da temel bir sorundur. Aynı zamanda iştahsızlık sorunu görülen çocukları yemek için tehdit etmek veya korkutmak da doğru bir davranış biçimi değildir. Yemekten önce veya sonra çocuklar abur cubur gibi gıdalar tüketmeli ve yemekle birlikte sıvı gıdalar içmemelidir. Temiz havada bol zaman geçirmek ve doğru bir uyku düzenine sahip olmak çocukların iştahını açar.